Σμύρνη - Περιηγητικός Οδηγός 1922

Ο Περιηγητικός Οδηγός της Σμύρνης ξεκίνησε στα τέλη του 2010 σαν μια προσπάθεια να σχεδιάσω ένα χάρτη της παλιάς Σμύρνης, όπως ήταν πριν την Καταστροφή. Το έναυσμα ήταν η επίσκεψή μου στη Σμύρνη τον Νοέμβριο του ίδιου έτους με αφορμή την ομιλία μου για τους Μηνιώτες, όπου συνειδητοποίησα ότι οι γνώσεις μου για την τοπογραφία της πόλης ήταν ελλιπείς.

Είχε βέβαια προηγηθεί η κατασκευή ενός πρώτου, απλουστευμένου χάρτη της Σμύρνης ως συμπλήρωμα στην αγγλική περίληψη των απομνημονευμάτων του παππού μου Σταμάτη Χατζηγιάννη, που είναι αναρτημένη στον ιστότοπο LevantineHeritage.com, οπότε δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι οι γεωγραφικές μου γνώσεις για τη Σμύρνη ήταν τελείως ανύπαρκτες.

Η σχεδίαση του χάρτη που περιλαμβάνεται στον Περιηγητικό Οδηγό αποδείχθηκε ιδιαίτερα απαιτητική, ιδίως λόγω των αλλαγών στον πολεοδομικό ιστό μεγάλου μέρους της Σμύρνης ως αποτέλεσμα της καταστροφικής πυρκαγιάς του 1922. Έτσι, ο χάρτης ολοκληρώθηκε μετά από οκτώ χρόνια, μόλις στα τέλη του 2018. Είχε μεσολαβήσει η έκδοση ενός άλλου χάρτη, του «Ιστορικού Χάρτη Σμύρνη - İzmir», που απεικονίζει τα ιστορικά μνημεία της παλιάς Σμύρνης πάνω στον ιστό της σύγχρονης πόλης.

Μετά την ολοκλήρωση του χάρτη είχα την ιδέα να τον παρουσιάσω με τη μορφή τουριστικού οδηγού της αλλοτινής Σμύρνης. Για τον σκοπό αυτό τον χώρισα ανά συνοικία και ανέτρεξα στις πηγές, ελληνικές και ξένες, για να προσθέσω τα απαραίτητα κείμενα. Τέλος, τον εμπλούτισα με στοιχεία για τα προάστια και τα χωριά γύρω απ’ τη Σμύρνη, καθώς και με γενικές πληροφορίες που θα ενδιέφεραν τον περιηγητή του 1922, αλλά και τον τουρίστα του σήμερα.

Image
Παρουσιάσεις

Η τουρκική μετάφραση

Στα τέλη του 2020, το Altay Spor Eğitim Vakfı (ASEV, Εκπαιδευτικό Ίδρυμα του αθλητικού συλλόγου Altay της Σμύρνης) πρότεινε μέσω του Erman Pektok να μεταφράσουμε τον Περιηγητικό Οδηγό μου στα τουρκικά. Ήταν το δεύτερο σχετικό με τη Σμύρνη ελληνικό βιβλίο που θα εξέδιδαν, μετά το «Ο ελληνικός αθλητισμός στη Σμύρνη 1890-1922» του Ανδρέα Μπαλτά, του Έλληνα εκδότη του Οδηγού.
Ήδη νωρίτερα, προσβλέποντας σε μια πιθανή τουρκική έκδοση, είχα φροντίσει να μεταφράσω τους χάρτες με τη βοήθεια των φίλων Osman Koçanaoğulları και Μαρκέλλας Μπακούρη, οπότε απέμεναν να μεταφραστούν τα κείμενα.
Αυτά τα ανέλαβαν η Θεοδώρα Χατζούδη και η Ayşen Tekşen (η αγαπητή φίλη που είχε προηγουμένως μεταφράσει και τον ιστότοπό μου στα τουρκικά), με τη βοήθεια του βαθέος γνώστη της παλιάς Σμύρνης καθηγητή Çınar Atay.
Μέσα από τις δημιουργικές συζητήσεις μας μέσω email, όπου όλο και κάτι καινούριο μαθαίναμε ο ένας απ' τον άλλον, αλλά και με τη βοήθεια ειδικών σε θέματα που αφορούσαν τις διάφορες κοινότητες της παλιάς Σμύρνης, το επίπονο αλλά και ιδιαίτερα απολαυστικό έργο της μετάφρασης ολοκληρώθηκε ως το τέλος του 2021.
Αν και ορισμένες τεχνικές δυσκολίες καθυστέρησαν την κυκλοφορία του βιβλίου, αυτή κατέστη τελικά δυνατή τον Απρίλιο του 2022, προσφέροντας μια πολύτιμη πηγή πληροφοριών σε όλους όσους έχουν στην καρδιά τους την παλιά, πολυπολιτισμική Σμύρνη των Ελλήνων, των Τούρκων, των Εβραίων, των Αρμενίων και των Λεβαντίνων.
Image