Smirna - Seyahat Rehberi 1922
«Smirna Seyahat Rehberi», 1922 Felaketinden önceki şekliyle eski İzmir’in haritasını çizme çabası olarak 2010 yılının sonunda başladı. Aynı yılın Kasım ayında Miniotis Ailesi kitabımla ilgili bir konuşma için gerçekleştirdiğim İzmir seyahatinde şehrin topografisine ait bilgimin yetersiz olduğunu fark etmem bu kitabın yazımı için gerekli itkiyi sağladı.
Geçmişte, büyükbabam Stamatis Hadjiyannis’in LevantineHeritage.com sitesinde yayınlanan anılarının İngilizce özetinin eki olarak İzmir’in basit bir ilk haritasını hazırlamış bulunduğumdan, İzmir’e ilişkin coğrafi bilgiden tümüyle yoksun olduğum iddia edilemezdi.
Öncelikle yıkıcı 1922 yangınının bir sonucu olarak İzmir’in kentsel dokusunun önemli bölümündeki değişiklikler nedeniyle, «Seyahat Rehberi»’nde yer alan haritanın çiziminin özel zorluklar barındırdığı ortaya çıktı. Dolayısıyla, harita ancak sekiz yıl sonra, 2018 sonunda tamamlandı. Bunu, şehrin güncel durumunun bir planı üzerine yerleştirilmiş, eski İzmir’in tarihi eserlerini gösteren bir başka haritanın, «Smyrna - İzmir Tarihsel Haritasının» yayınlanması izledi.
Haritayı tamamladıktan sonra onu eski haliye İzmir’in turist rehberi olarak sunmayı düşündüm. Bu amaçla haritayı bölgelere ayırdım ve sonra da gerekli metinleri eklemek için Yunanca ve yabancı dillerdeki kaynaklara yöneldim. Sonunda, İzmir çevresindeki köyler ve kenar mahallelere ilişkin bilginin yanı sıra 1922 seyyahının olduğu gibi günümüz turistinin de ilgisini çekecek genel bilgilerle içeriğini zenginleştirdim.
Türkçe tercümesi
2020 sonunda Altay Spor Eğitim Vakfı (ASEV) Erman Pektok aracılığıyla Seyahat Rehberi kitabımı Türkçe’ye çevirmeyi önerdi. Bu, Rehber’in Yunanlı yayıncısı Andreas Baltas’ın «1890-1922 Arası İzmir’de Faaliyet Gösteren Rum Spor Kulüpleri» kitabından sonra ASEV tarafından yayınlanacak İzmir’le ilgili ikinci Yunanca kitap olacaktı.
Olası Türkçe versiyon beklentisiyle, arkadaşlarım Osman Koçanaoğulları ve Markella Bakouri’nin yardımıyla haritaları zaten tercüme ettiğim için geriye yalnızca metnin tercümesi kalmıştı.
Bu, belki de eski İzmir konusunda en bilgili uzman olan Profesör Çınar Atay’ın kontrolünde Teodora Hacudi ve (daha önce web sitemi Türkçe’ye çeviren sevgili dostum) Ayşen Tekşen tarafından başarıldı.
Durmaksızın birbirimizden bir şeyler öğrendiğimiz e-posta üzerinden yaratıcı tartışmalarımızla ama aynı zamanda eski İzmir’in çeşitli cemaatleriyle ilgili konularda uzmanların yardımıyla, bu özenli ama aynı zamanda keyifli görev 2021 sonunda tamamlandı.
Bazı teknik sorunlar kitabın piyasaya çıkmasını geciktirse de, sonunda 2022 Nisan’ında yayınlanarak Rumların, Türklerin, Yahudilerin, Ermenilerin ve Levantenlerin çok kültürlü eski İzmir’ini önemseyen herkes için değerli bir bilgi kaynağı sundu.